RC Dünyasında en çok tercih edilen Lipo pil hakkında temel bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.
Lipo Pil nedir?
Lipo Pil, Nimh pillerden sonra bulunan ve sağladığı avatajlar sebebiyle büyük beğeni toplamıştır. Hafif olması, istenilen boyutlarda üretilebilmesi, yüksek kapasite ve güce sahip olması, hızlı şarj deşarj imkanı vermesi Lipo kullanımını arttıran nedenlerdir.
Bukadar avantajın yanında dezavantajda barındırmıyor değil. Nimh pillere göre yüksek fiyatlarda olması, Şarj/deşarj ömrünün kısa olması, patlama riski taşıması, şarj ve deşarj edilirken yoğun talimatlara uyulması gibi dezavantajları bulunur.
Biraz daha detaya girelim..
“S” ve “P” değeri nedir?
Lipo pil hücreleri kullanılarak değişik kombinasyonlarda farklı amaçlar için farklı piller üretilir. Pilde “S” değeri pil içerisinde kaçtane hücrenin seri bağlandığını gösterir. Bir lipo hücresi 3.7V değerindedir. “S” değeri arttıkça pilin voltajı artmaktadır. Bir tabloyla açıklamak gerekirse;
1S Lipo = 1 Lipo Hücresi = 3.7V
2S Lipo = 2 Lipo Hücresi = 3.7V+3.7V =7.4V
3S Lipo= 3 Lipo Hücresi= 3.7V+3.7V+3.7V=11.1V
Bu tablo 4S,5S,6S …. diye devam etmektedir.
Bunun yanı sıra paralel bağlanmış lipo pillerde bulunmaktadır. Bu ise “P” değeriyle gösterilmektedir. Örneğin 2S3P yazan bir pil, 2 hücreli 3 paketin paralel bağlandığını gösterir. Paralel bağlantının amacı kapasiteyi arttırmaktır.
mAh Nedir?
mAh değeri pilin kapasitesini göstermektedir (miliamper/saat). 2000 mAh kapasiteli bir pilden 1000 miliamper çekilirse 2 saatte pil tamamen deşarj olur. 2000 miliamper çekilirse 1 saatte tamamen deşarj olacaktır. mAh değeri arttıkça kapasite artacaktır ve aracınızı kullanma süreniz uzayacaktır.
“C” değeri Nedir?
“C” değeri pilin deşarj hızını temsil eder. 10C değerine sahip bir pil kapasitesinin 10 katı kadar hızda deşarj edilebilir. 20C değerindeki pil 20 katı kadar, 30C değerindeki pil 30 katı kadar … bu şekilde devam eder. Örnekle açıklamak gerekirse, 2000mAh kapasiteli 10C bir pilden sürekli olarak en fazla 20 amper çekilebilir. 5000 mAh 25C bir pilden sürekli olarak en fazla 125 amper çekilebilir. Genelde 25-30C değerindeki piller işimizi görmektedir fakat imkan varsa daha yüksek C değerine sahip pilleri tercih etmekte fayda vardır.
Lipo Pil Kullanımı
Yazının başında da bahsettiğimiz gibi lipo piller çok narin pillerdir ve dikkatli kullanılması gerekmektedir. Lipo pil kullanımında %80 kullanım kuralı vardır. 3000mAh kapasiteli bir pilin sadece %80 inini yani 2400mAh kadar kullanmanız gerekir. Voltaj olarak ele aldığımızda, bir lipo hücresinin en düşük voltajı 3.7V olmalıdır. Hücre voltajı 4.2V olduğunda hücrenin tamamen dolu olduğu anlamına gelir. 2S bir pil kullandığımızı farzedersek iki hücrenin toplam voltajı 8.4V olduğunda pil tamamen doludur. 7.4V olduğunda ise pil tamamen boştur ki bu voltajı görmenizi tavsiye etmiyoruz. %80 kuralını baz alırsak en fazla 3.74 voltaja kadar düşmesini gerekir.
Lipo Pil Nasıl Şarj Edilir?
Yukarıda voltajlarla alakalı kısa bir bilgilendirme yaptık, tekrarlarsak lipo hücresi 4.2V’ a ulaştığında tamamen dolmuş, 3.7V’ a ulaştığında tamamen boşalmış olacaktır. Lipo pil şarj etmek için bilgisayarlı şarj cihazı kullanmanızı tavsiye ederiz. Turnigy Accucel-6, Imax B6 yaygın kullanılan şarj aletleridir. Her pil kendi özelliğine göre şarj edilme koşullarına sahiptir. Örnek olarak 3S 5000 mah bir pili şarj edersek, Lipo balance modunda 3S seçip kapasitenin %80′ i kadar yani 4.0 Amper ile şarj etmeliyiz. Bahsettiğimiz şarj aletleri otomatik şarjı kesme özelliğine sahiptirler. Aynı pil için konuşursak şarj edilen mAh 5000 değerine ulaştığında şarjı kesecektir. Ancak pil tamamen boş olmadığında Voltajı kontrol ederek 3S pilin maksimum olması gereken voltajı (4.2V*3) 12.6 Voltta şarjı kesecektir.
Lipo Balance modunda şarj etmenin avantajı her hücreye ayrı şarj işlemi uygulaması. Bazı durumlarda hücreler birbirinden farklı voltaj değerlerine sahip olabiliyor. Örneğin 2S bir pilde 1.hücre 3.9V 2. hücre 4.15V değerlerinde olabiliyor, eğer normal modda şarj edersek 2.hücre 4.2 olduğunda 1. hücre henüz tamamlanmamış olacak, daha da kötüsü ,1.hücreyi 4.2 Volta getirmeye çalışırken 2. hücre kapasitenin üzerine çıkacak ve hücreye zarar verecek. Bu yüzden balans modunda şarj ederek her hücreyi gerektiği kadar şarj ediyoruz.
Lipo piller uzun süre kullanılmayacaksa tamamen boş yada tamamen dolu bırakılmamalıdırlar. Tavsiye edilen voltaj hücre başına 3.85 Volttur. Akıllı şarj aletlerinde Lipo Storage modunda şarj ederek lipo pillerinizi oda sıcaklığında saklayabilirsiniz. Daha uzun saklama süresi için 0 dereceye yakın yerlerde saklayabilirsiniz.
Lipo Kullanımıyla İlgili Uyarılar
-Lipo pilleri çocukların şarj etmesine, pil ile oynamasına, aracından takıp çıkarmasına müsade etmeyiniz, mümkünse bu işlemler bir yetişkin tarafından gerçekleştirilsin.
-Şarj ederken veya saklarken özel lipo çantalarında veya güvenli metal kutularda muhafaza ediniz. Alev alabilir ve yangına sebebiyet verebilir
-Şarj ve Deşarz esnasında kesinlikle önerilen talimatlara uyunuz.
-Kesici, delici aletlerle müdahalede bulunmayınız. Darbe almamasına dikkat ediniz.
-Şişen bir lipo pili hızlı ve güvenli bir şekilde pil atık kutusuna atınız. Lütfen sıradan çöp konteynerine atmayanız veya toprağa gömmeyiniz. Doğaya ciddi zararlar verebilecek maddeler içermektedir.
Hesaplayıcımızı kullanarak hızlıca gereken değerleri öğrenebilirsiniz
Lipo Şarj/Deşarj Hesaplayıcı >ESC, Servo, Motor, Kumanda ve Alıcı, hakkında detaylı bilgi almak için RC Araçlarda Kullanılan Temel Elektronik Malzemeler Nelerdir? başlıklı konumuzu okuyabilirsiniz.
